به فرآیندی که توسط حرارت و الکتریسیته دو قطعهی فلز به یکدیگر متصل میشوند، جوشکاری گفته میشود. نوع فلزی که قصد جوش دادن آن را دارید، مشخص کنندهی بهترین روش برای جوشکاری است. همانند دیگر مهارتهای فنی، مهارت جوشکاری هم نیاز به تمرین دارد و لازم است جوشکار تحت تعلیم از صبر و دقت بالایی برخوردار باشد.
در بیشتر مواقع جوشکاری روی فلز متداولی همچون فولاد انجام میشود. با وجود آنکه رایجترین فلزی که روی آن جوشکاری انجام میشود فولاد است، اما از جوشکاری برای اتصال آلومینیوم، مس و سایر فلزات نیز استفاده میشود. برای جوشکاری فلزات مختلف، لازم است از گازهای محافظ استفاده شود، که استفاده از این گازها باعث تمیزتر شدن جوشکاری و جلوگیری از تولید گازهای مخرب زیست محیطی می شود. جوشکارها با استفاده از الکترود و سیم جوشکاری فلز را آب و با استفاده از مواد پرکننده، اتصال ایجاد میکنند.
پیش از انجام عملیات جوشکاری باید نکات ایمنی را رعایت کنید و حتما از دستکش، عینک و پیشبند مناسب استفاده نمایید.
فرایند جوشکاری الکترود دستی (SMAW)
جوشکاری قوس الکتریکی با الکترود پوششدار که بهاختصار جوشکاری الکترود دستی نیز نامیده میشود، یکی از آسانترین روشهای جوشکاری برای یادگیری و کسب مهارت است. این روش جوشکاری قابلاستفاده روی فلزاتی است که پیشتر تمیز نشدهاند، این امر باعث اتلاف وقت کمتر جوشکار میشود. در هنگام جوشکاری با الکترود دستی، میزان آمپر مورد استفاده باید باضخامت قطعهای قصد داریم آن را جوش بدهیم متناسب باشد.
طول قوس نباید از ضخامت قطعه بیشتر باشد. اگر الکترود به فلز در حال جوش بسیار نزدیک باشد، باعث کاهش آمپر خواهد شد. میله جوش باید عمود بر سطح فلز و الکترود با پنج تا پانزده درجه نگهداشته شود. همچنین سرعت جوشکاری باید به نحوی تنظیم شود که الکترود در یکسوم بالایی مخزن جوش واقع شود.
فرآیند جوشکاری میگ (GMAW)
جوشکاری میگ یا Gas Metal Arc Welding روش جوشکاریای است که در آن یک قطب جریان به قطعه کار وصل شده و قطب دیگر یک سیم ذوب شونده است که آلیاژی نزدیک به آلیاژ فلز پایه دارد.
جوشکاری میگ یا جوشکاری با گاز محافظ، فرآیندی است که گرما توسط قوس بین الکترود و قطعه کار به وجود میآید. الکترود یک سیم جوش توپر است که پیوسته به محل جوش تغذیه شده و مصرف میشود. حفاظت الکترود، ستون و حوضچه مذاب جوش و حتی قسمتی از فلز مبنا که نزدیک محل ذوب است توسط یک گاز یا ترکیب گاز انجام میپذیرد.
در این روش جوشکاری، نیاز است پیش از شروع فرآیند حتماً فلزی که قصد دارید روی آن عملیات جوش انجام دهید را تمیز کنید. برای انجام یک جوشکاری تمیز، پیش از شروع عملیات روی سطح فلز را با یک دستگاه سنباده از هرگونه زنگزدگی و رنگ پاک کنید. اگر به دستگاه سنباده دسترسی ندارید، با استفاده از آب و مواد شوینده، چربیهای روی قطعه را تمیز کنید. در طی عملیات و پس از تمیز کردن قطعه، باید دقت کنید مشعل جوشکاری با قطعهی در حال جوش اتصالی نداشته باشد.
در این روش، جوشکار باید با استفاده از الگوی زیگزاگ قطعات را به یکدیگر جوش دهد. اتصال ورقهای ضخیم با استفاده از جوشکاری همیشه یک نگرانی عمده در صنایعی است که با ساخت سازهای فلزی سر و کار دارند و جوشکاری میگ میتواند جهت اتصال ورقهای ضخیم سازهای استفاده شود.
جوشکاری co2 نیز یکی دیگر از روشهای جوشکاری با گاز محافظ یا میگ است. این فرآیند شامل دو نوع اتوماتیک و نیمه اتوماتیک است که در هر دو اندازه طول قوس و سرعت تغذیه الکترود ثابت بوده و در نوع اتوماتیک آن سرعت حرکت تورچ و حالت قرار گرفتن تورچ نسبت به درز جوش نیز ثابت است و در نوع نیمه اتوماتیک آن سرعت حرکت تورچ و حالت آن بسته به مهارت جوشکار دارد.
فرآیند جوشکاری تیگ (GTAW)
جوشکاری تیگ (TIG) که مخفف عبارت Tungsten Inert Gas است، در برخی مواقع Gas Tungsten Arc Welding نیز نامیده میشود. این نوع جوشکاری را در صنعت با نام جوشکاری آرگون نیز میشناسند.
در این روش جوشکاری یک قطب جریان، به قطعه کار وصل شده و قطب دیگر جریان به یک الکترود مصرف نشدنی که همان تنگستن است، متصل است. تنگستن یا ولفرام (Wolfram) یک فلز سخت با دمای ذوب حدود ۳۸۰۰ درجه سانتیگراد است و درنتیجه الکترود تنگستن بسیار دیر ذوب میشود.
حین جوشکاری گاز خنثی هوا را از ناحیه جوشکاری بیرون رانده و از اکسیده شدن الکترود جلوگیری میکند. در جوشکاری تیگ الکترود فقط برای ایجاد قوس بکار برده میشود و خود الکترود در جوش مصرف نمیشود درحالیکه در جوش قوس فلزی الکترود در جوش مصرف میشود.
در این روش نیز همانند جوشکاری میگ، باید پیش از شروع عملیات فلز را تمیز کنید و برای ایجاد جوش بدون آلودگی، کوچکترین الکترود ممکن را انتخاب کنید.
مزایای جوشکاری آرگون:
- به علت اینکه تزریق فلز پرکننده از خارج قوس صورت میگیرد، اغتشاش در جریان قوس ایجاد نمیشود و درنتیجه کیفیت فلز جوش بالاتر است.
- به علت عدم وجود سرباره و دود و جرقه، منطقه قوس و حوضچه مذاب بهوضوح قابل رویت است.
- امکان جوشکاری فلزات رنگین و ورقهای نازک با دقت بسیار زیاد
-
جوشکاری برق
برای لولهکشی گاز، ساختن اسکلت ساختمان و … از جوشکاری برق استفاده میشود که جوش برق دو نوع است:
-
جوشکاری با برق متناوب
در این نوع جوشکاری از دستگاهی که در اصطلاح جوشکاران به ترانس مشهور است استفاده میشود. ترانس را مستقیماً به برق شهر که برق آن متناوب است وصل مینمایند این دستگاه که عبارت است از یک مبدل الکتریکی (ترانسفورماتور) پتانسیل برق را پایین آورده و شدتجریان آن را زیاد میکند قطب منفی برق را به فلزی که باید جوش شود وصل میکنند و قطب مثبت آن را به الکترود جوشکاری متصل میکنند. با نزدیک کردن الکترود به قطعهای که باید جوشکاری شود و تنظیم فاصله آن یک قوس الکتریکی بین الکترود و قطعه به وجود میآید که دارای حدود ۲۵۰۰ درجه سانتیگراد حرارت است این حرارت موجب ذوب شدن ۳ قطعه فلزی که در مجاورت قوس الکتریکی است میگردد (الکترود و ۲ قطعه فولادی که میباید با جوش به همدیگر متصل شوند) پس از ذوب شدن و دوباره سخت شدن قطعات آنها به همدیگر متصل میگردند.
-
جوشکاری با برق DC
در این نوع جوشکاری جوشی مقاومتر و توپرتر حاصل میشود و باید اسکلتهای فلزی ساختمانها با همین برق جوشکاری شود. برای تولید این نوع برق معمولاً به ۲ طریقه عمل می کنند، طریقه اول آن است که برق متناوب شهری با دستگاهی به نام رکتیفایر (rectifier) یا یکسو کننده به برق متوالی تبدیل شود این دستگاه را که جوشکاران به آن دینام میگویند به برق شهر وصل نموده و از آن استفاده میکنند.
راه دیگر برای ایجاد برق متوالی استفاده از دستگاههای تولید برق است این دستگاهها که در اصطلاح جوشکاران به موتور سیار مشهور است دارای موتوری است که به یک دینام تولید برق متوالی متصل است.